İngilizce Kelime Kökleri ve Ekleri

İngilizce öğrenen okuyucular cümle içinde yeni ve bilmedikleri bir kelime ile karşılaştıklarında bazen cümledeki diğer kelimeler yardımıyla bu yeni kelimenin anlamına yönelik bir çıkarım yapabilirler. Bu diğer kelimeler parçanın genel akışı ile ilgili okuyucuya bir fikir verir ve o da bu genel anafikir yardımıyla bilmediği kelimeler hakkında anlamlı tahminler yapma eğilimindedir. Bu yöntem bazen okuyucuyu rahatlatsa da bilinçli bir kelime öğrenimi ve kelime dağarcığının gelişimine yönelik bir hareket değildir.

Özellikle sınava yönelik bir İngilizce çalışıyorsanız ve hazırlandığınızı bu sınav TOEFL gibi bir sınavsa, birden çok cevabın çıkarımlarınıza uyduğunu göreceksiniz. Eğer sınava yönelik çalışmıyorsanız da anlamını tahmin ettiğiniz kelimeyi bilinçli bir şekilde öğrenmediğiniz için aktif olarak kullanmanız çok zor olacaktır. Bu nedenle bir kelimeyi bilinçli bir şekilde öğrenmek istiyorsak kelimeyi kendi başına da çalışmak ve analiz etmek faydalı olacaktır. Bu yazıda bunu nasıl yapabileceğinize ilişkin bir takım bilgiler bulacaksınız.

Birçok İngilizce kelime birden fazla kısımdan oluşur. Şimdi İngilizce kelime haznenizi geliştirmek için bilmeniz gereken üç önemli kısımdan bahsedelim.

Kelime Kökleri (Word Roots)

Birçok İngilizce kelime Latince köklere sahiptir. Bu kökler belli bir kelime ile ilgili en temel anlamı taşır ve dil içerisinde sıklıkla kullanılırlar. Bu kökleri bilmek anlamını bilmediğiniz bir kelimenin anlamını belirlemenizde size oldukça yardımcı olurlar. Aşağıda en yaygın İngilizce kelime köklerinin bir listesini bulacaksınız.

Root Meaning Example
belli war rebellion
biblio book bibliography
bio life biology
cosm order microcosm
cycl circle cyclone
dic two dichotomy
dict word dictate
duc carry, lead conducive
duct carry, lead conduct
fac do, make facsimile
fact do, make manufacture
fect do, make perfect
form shape uniform
fort strong fortify
geo earth geography
gram write telegram
graph write autograph
homo same homophone
log speech, study of dialog
logy speech, study of analogy
man hand manage
manu hand manual
mater mother, home maternity
matri mother, home matriarch
medi middle mediocre
miss send dismiss
mit send submit
multi many multiply
nom name nominate
nym name synonym
pater father paternal
pathy feeling, suffering sympathy
patri father patriarch
ped foot pedal
port carry transport
scend climb ascend
scrib write scribble
script written language postscript
secut follow consecutive
sent feel consent
sequ follow subsequently
tact touch contact
tempor time contemporary
tract pull, draw out attractive
vene assemble, meet convene
vent come, go advent
vers turn reverse
vert turn convert
voc voice, call vocal
vok voice, call revoke
volu turn, roll convoluted
volve turn, roll involve

Bu listedeki kelime köklerini bilmeniz size İngilizce yüzlerce kelimenin anlamını doğru tahmin etme imkanı sağlayacaktır. Burada verilebilecek en kolay ve yaygın örneklerden birisi “manufacture” kelimesidir. Manufacture “manu” ve “fact” isimli iki kelime kökünden oluşan bir fiildir. Yukarıdaki liskeyi kullanarak manu’nun el, fact’in ise yapmak olduğunu görebiliriz. Bu şekilde manufacture kelimesinin anlamını “elle yapmak” olarak çıkarabiliriz.

İngilizce Kelime Köklerini Nasıl Çalışmalıyız?

Etkin yöntemlerden biri her biri için bir flash kart hazırlamaktır. Bu kartların ön yüzüne kelime kökü ve bu kökü içeren bir ingilizce kelimeyi yazın. Arka yüzüne ise kelime kökünün anlamını ve ön yüze yazdığınız kelimeye ilişkin bir synonym yazın. Çalışırken önce kökün anlamını daha sonra kelimenin anlamını hatırlamaya çalışın.

Diğer bir yöntem ise kelime listeleri oluşturmaktır. İngilizce metin okudukça çalıştığınız ingilizce kelime köklerini içeren kelimelerden listeler yapmaya çalışın. Thesaurus kullanarak bu kökü içeren kelimenin eş anlamlılarını bulun ve listede kelimenin karşısına eş anlamlılarını yazın. Bu şekilde de hem synonym çalışmış hem de kelime köklerini tekrarlamış olursunuz.

Ön Ekler (Prefixes)

Ön ekler kelimelerin ikinci önemli kısımlarıdır. Bir prefix kelime kökünün önüne eklenen ek demektir. Bu ek kelime köküne anlam yönünden yeni bir katkı yapar. Bu yüzden ön ekin anlamını biliyorsanız tahmininiz daha da kuvvetlenir. Hem ingilizce ön eklerin hem de ingilizce köklerin anlamlarını bilmek size yüzlerce kelimenin anlamını kolayca bulma imkanı sağlayacaktır. İngilizce’de birçok prefix vardır. Aşağıda en yaygınlarını içeren bir liste bulacaksınız.

Prefix Meaning Example
ante before anterior
anti against,not in favor of anticipate
auto self autonomous
hi two bisect
circum circle,around circumvent
co with,together coherent
col with,together collect
corn with,together complex
con with,together condense
de down,reverse decline
dis no,not disregard
e out,from emit
ex out,from export
im no,not improper
in not inactive
inter between,among interact
it no,not irrelevant
micro small,tiny microscopic
mis wrong,bad,not mistake
mono one monotone
non not nonsense
post after postpone
pre before preconception
prim first primary
pro for,in, favor of promote
re again recover
sub under submit
sup under supposition
trans across,over transmit
tri three triple
ultra excessive ultrasonic
un no,not undeniable
uni one unique

“Contact” kelimesini ele alalım. Listeden “con” ön ekinin with anlamına geldiğini görüyoruz. “tact” kökü ise “touch” anlamına gelmektedir. İşte size contact kelimesini anlamı: diğer bir kişi ile iletişim.
Ön ekleri çalışırken de kelime köklerini çalışırken izlemeniz tavsiye edilen flash kart ve kelime listesi yöntemlerini kullanabilirsiniz.

Son ekler (Suffixes)

İnceleyeceğimiz üçüncü ve son kelime kısmı son eklerdir. Bir suffix kelimenin sonuna eklenen ek anlamına gelir. Aynı ön ekler gibi son ekler de ingilizce kelime köküne bir anlam katarlar. Ancak bu anlam genelde dilbilgisine yönelik bir anlamdır ve kelimenin anlamını değiştirmekten ziyade onu fiili iken isim, sıfat iken zarf gibi farklı öğelere dönüştürmeye yarar. İngilizce’de sıklıkla kullanılan son eklerin birçoğuna aşina olmalısınız ancak burada yine de geniş bir liste bulabilirsiniz.

Sıfat Sonekleri

Suffix Meaning Example
able capable of affordable
ant tendency to dominant
alive tendency to innovative
ent tendency to persistent
etic relating to sympathetic
ful full of harmful
ible capable discernible
ical relating to identical
less without harmless
ous full of famous
ry occupation ministry
some tendency to bothersome
y a quality of being arbitrary

İsim Sonekleri

Suffix Meaning Example
ary place library
ation process population
cule small minuscule
dom State of being wisdom
er one who does teacher
hood state of being manhood
ist one who does geologist
ly like,similar to manly
ment state of being contentment
ness state of being happiness
ous full of enormous
ry occupation dentistry
ship state of being citizenship

Zarf Sonekleri

Suffix Meaning Example
ly the way predictably
ways the way sideways
wise the way otherwise

Fiil Sonekleri

Suffix Meaning Example
ade action or process persuade
ate to make accentuate
en to make broaden
ish action or process flourish
ize to make emphasize

Bunları ezberlemenin çok da kolay olmadığını hepimiz biliyoruz. Ancak kelime ağırlıklı SAT, GRE gibi sınavlara hazırlanıyorsanız bu kökleri öğrenmek için kendinizi zorlamanız sizi sınavlarda çok rahatlatacaktır. Bazı sorularda anlamını bilmeseniz bile İngilizce kök ve ekler ile yaptığınız yorumların her zaman olmasa da genelde doğru çıktığını göreceksiniz.