İngilizce Sözlük Çeşitleri

İngilizce öğreniminde sözlük kullanımı son derece önemlidir. İkinci dil olarak İngilizce öğrenenler için iyi bir İngilizce sözlük olmazsa olmazdır. İngilizce sözlükler çok değerli bilgi kaynaklarıdır ve doğru kullanılırlarsa, İngilizcede akıcılık hedefi olanlara çok faydalı bir araç olarak hizmet ederler.

Bir öğrencinin kullanabileceği ingilizce sözlük çeşitleri şunlardır. İleri seviye öğrenciler için “collegiate dictionary” ya da “college dictionary” tercih edilmelidir. Bu sözlükler standart kelime anlamlarına ilave olarak kısaltmalar, İngilizceye geçmiş yabancı kelimeler ve biyografik bilgilere yönelik faydalı ayrı kısımlar içerirler. Bazılarında coğrafi ve tarihi kısımlar bile vardır.

“Learner’s Dictionary” tipi sözlükler de şiddetle tavsiye edilir. Bu tür sözlükler İngilizceyi ikinci dil olarak öğrenen kişilere yönelik özel olarak hazırlanmıştır. Açıklamalar yeteri kadar detaylı ve anlaşılırdır. Bu sözlükler öğrenen kişinin muhtemel sorularına açıklık getirecek ve fonetik alfabe ile telaffuz açıklamaları yapan faydalı kısımlar da içerirler.

“Collacations Dictionary” bir önceki sözlük tipine benzer ancak biraz daha kapsamlıdır. Ben bu sözlük tipinin ESL öğrencileri için en faydalı olanı olduğunu düşünüyorum. Çünkü collacations öğrenen kişiye o kelimenin hangi diğer kelime/kelime gruplarıyla birlikte kullanıldığını, cümle içinde nasıl kullanıldığını ve bazı eş anlam veya zıt anlamlılarını vererek öğrenmenizi daha kalıcı hale getirir.

“Unabridged Dictionary” aralarındaki en kapsamlı olanıdır. Ancak büyüklüğü ve içerdiği ayrıntılar dikkate alındığında İngilizce öğrenenler için kullanımı pek pratik değildir. Bu sözlükler bir kelimenin tarihsel gelişimini ve köklerini derinlemesine incelemek için çok iyi birer kaynaktırlar ve genellikle kütüphanelerde bulunurlar.

“Bilingual Dictionary” kaçınılması gereken tip sözlüklerdir. Bunlar İngilizce-Türkçe veya Türkçe-İngilizce karşılıklı anlamların yazılı olduğu sözlüklerdir. Bu sözlükler yeni başlayanlar arasında çok tercih edilse de çoğunlukla en temel anlamları barındırarak kullanıcıyı yanlış yönlendirirler. Bunların birçoğu eksik veya yanlış bilgi içerdiğinden öğrenme aşamasındaki biri için faydadan çok zarar getirebilirler. Bu nedenle İngilizce öğrenen kişilerin bir an önce “learner’s” tipi sözlüklere geçmesi veya yanlış öğrenmelerin önüne geçmek için her iki sözlüğü aynı anda kullanması tavsiye edilir. İngilizce-İngilizce bir sözlük kullanarak İngilizce dağarcığınızın daha kolay, hızlı ve kalıcı bir biçimde geliştiğinizi biraz sabrederek görebilirsiniz.

Bir Sözlükten Neler Öğrenilir?

Bir sözlük size doğru kelimeyi seçmeniz için gerekli bilgileri verir. Herhangi bir sözlük girdisi kelimenin anlamlarının yanında doğru yazılışını, hecelerini ve doğru telaffuzu anlatmak üzere fonetik olarak yazılışını içerir. Kelimenin anlamları genel olarak yaygınlık sırasına göre numara sırası ile verilir ve bazen uygun kullanımını göstermek üzere anlamın sonunda bir örnek cümle bulunabilir. Bazı sözlüklerde bu sıranın tarihsel olarak ilk anlamından başlayarak en son anlamına doğru da gidebilir. Bu yüzden bir sözlüğü almadan önce anlam sıralamasını bir okumalı ve buna göre sizin ihtiyaçlarınıza en uygun olanını almalısınız. Anlamların nasıl sıralandığı genelde birçok sözlükte yazar. Yukarıda sözlük tiplerinde de bahsedildiği gibi bazı sözlükler kelimenin eş anlamlıları (synonyms), zıt anlamlıları (antonyms) ile fiil, isim, sıfat ve zarf gibi farklı hallerini verebilir.

İngilizce sözlüklerde kelimeler hemen hemen her zaman A’dan Z’ye alfabetik sıraya göre dizilirler. Aynı Türkçe sözlüklerde olduğu gibi iki rehber kelime her sayfanın en üstünde bulunarak soldaki ilk kelimeyi, sağdaki ise son kelimeyi gösterir. Buna göre aradığınız kelimenin o sayfada olup olmadığını anlarsınız. Bir de ingilizce kelime etiketleri bulunmaktadır. Aşağıda sözlüklerde karşılaşmanız muhtemel kelime etiketlerini ve anlamlarını bulabilirsiniz.

abbr. : abbreviation : kısaltma
adj. : adjective : sıfat
adv. : adverb : zarf
ant. : antonym : zıt anlam
arch. : archaic : artık kullanılmayan
conj. : conjunction : bağlaç
interj. : interjection : ünlem
intr. : intransitive : geçişsiz
mod. : modifier : tamlayıcı
n. : Noun : isim
pl. : plural : çoğul
prep. : preposition : edat
pron. : pronoun : zamir
sing. : singular : tekil
syn. : synonym : eş anlam
tr. : transitive : geçişli
v. : verb : fiil

Son olarak bazı sözlüklerde her bir kelime için kullanım tarzına ilişkin de açıklayıcı bilgi bulabilirsiniz. Bu kullanım tipleri genelde aşağıdaki şekilde sözlüklerde belirtilir.

Nonstandard- Standart öğretilen İngilizce’de bulunmayan kelimeler için
Informal – Genelde konuşma dilinde kullanılan ve yazı dilinde nadir kullanılan kelimeler için
Slang – Argo kelimeler için
Vulgar – Anlamı kaba olan ve sosyal olarak kabul görmeyen kelimeler için
Obsolete – Artık kullanımı kalmayan kelimeler için
Archaic – Eski dile ait, şu anda kullanımı az olan kelimeler için
Rare – Kullanımına az rastlanan kelimeler için
British – İngiliz İngilizce’sinde yaygın olarak kullanılan kelimeler için
Regional – Belirli coğrafi alanlarda daha yaygın olan kelimeler için

Thesaurus nedir?

“Thesaurus” tam bir sözlük olmasa da sözlükten ayrı düşünülemeyecek bir araçtır. Bir thesaurus aynı veya yakın anlamı içeren kelimelerden oluşan bir sözlük olarak değerlendirilebilir. Bu tip sözlükte kelimelerin eş anlamlıları veya yakın anlamlıları, bazen de zıt anlamlıları, en çok kullanılan sıklıktan başlayarak sıralanılırlar. Her kelimenin yaygın kullanılan bir eş anlamlısı veya zıt anlamlısı bulunmayabilir ancak akademik kelimelerin çoğunun olduğu söylenebilir. Bu yüzden, özellikle TOEFL tarzı bir sınava hazırlanıyorsanız bu tip bir kaynak kullanmanız kelime dağarcığınızı tahmininiz ötesinde ve çok çabuk geliştirecektir.

Thesaurus kullanımı sözlük kullanımından farklı değildir. Kelimeler alfabetik sıraya göre dizilirler ve kelime etiketleri benzerdir.

Sözlük ve Thesaurus İngilizce öğreniminde kaynak ve referans olarak kullanılması gereken çok önemli iki araçtır. Eğer kelime haznenizi artırmak ve kalıcı hale getirmek istiyorsanız bu iki araçtan faydalanmak zorundasınız.